วันไหว้บ๊ะจ่าง หรือเทศกาลตวนอู่เจี๊ย เป็นประเพณีจีนโบราณที่สืบทอดต่อกันมา ตรงกับวันที่ 5 เดือน 5 ตามปฎิทินทางจันทรคติของทุกปี โดยในปี 2564 เทศกาลไหว้บ๊ะจ่างจะตรงกับวันที่ 14 มิถุนายน ซึ่งความหมายของวันไหว้บะจ่างคือเป็นการระลึกถึง ชูหยวน หรือ จูหยวน ซึ่งเป็นกวีผู้รักชาติคนสำคัญของจีนผู้ถูกฮ่องเต้เนรเทศออกจากเมืองเพราะหลงเชื่อคำพูดโกหกของขุนนานกังฉิน อันเป็นสาเหตุให้รัฐฉู่ล่มสลาย ชูหยวน ผู้มีจิตใจรักชาติมิอาจทำอะไรได้เกิดความเสียใจอย่างมากจึงตัดสินใจกระโดดแม่น้ำเปาะล่อกังตายในวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 นั้นเอง
เมื่อชาวบ้านทราบข่าวจึงได้ช่วยกันออกเรือค้นหาศพของชูหยวนและในระหว่างที่ค้นหาพวกชาวบ้านต่างพากันโยนเศษอาหารลงแม่น้ำเพื่อล่อให้สัตว์ไม่ไปกินศพของชูหยวนและหลังจากนั้นทุกปีพอถึงวันครบรอบวันตายก็จะมีการนำเอาอาหารต่าง ๆ ไปโปรยในแม่น้ำดังกล่าวจนกระทั่งวันหนึ่งมีชาวบ้านผู้หนึ่งฝันเห็นชูหยวนมาบอกว่าเศษอาหารที่โปรยนั้นเขาไม่ได้รับเนื่องจากสัตว์น้ำในแม่น้ำมีจำนวนมากจึงแนะนำให้นำเอาอาหารเหล่านั้นมาห่อด้วยใบไผ่หรือใบจาก และให้ตกแต่งเรือเป็นรูปมังกรเพื่อให้สัตว์น้ำเกรงกลัวไม่มาแย่งอาหารกินจึงถือกำเนิดวันไหว้บ๊ะจ่าง และประเพณีแข่งเรือมังกรมานับแต่นั้น
บ๊ะจ่างทำจากอะไรบ้าง ?
บ๊ะจ่าง เป็นชื่อเรียกอาหารจีนที่ทำมาจากส่วนผสมมากมายมารวมกันได้แก่ ข้าวเหนียว, เห็ดหอม, กุ้งแห้ง, ถั่วลิสง, กุนเชียง, เนื้อหมู, แปะก๊วย, ไข่แดงเค็ม, ซีอิ๊วขาว-ดำ, น้ำตาลทราย และพริกไทยป่น นำทั้งหมดมาผัดให้ข้าวเหนียวสุกจากนั้นตักใส่ลงในใบไผ่ทรงสามเหลี่ยมมัดเชือกแล้วนำไปนึ่งต่อให้เนื้อสัตว์สุกให้ทั่วอีกที
ทำพิธีไหว้บ๊ะจ่างตอนไหน ?
การไหว้บ๊ะจ่างจะทำในช่วงเช้าเท่านั้น ทั้งไหว้เจ้าที่ ไหว้บรรพบุรุษ นอกจากบ๊ะจ่างแล้วยังสามารถไหว้ กีจ่าง ข้าวเหนียวรูปทรงสามเหลี่ยมที่มักใช้ไหว้เจ้าแม่กวนอิมร่วมด้วย นอกจากนั้นแล้วดยังประกอบด้วยธูป 5 ดอก สื่อถึงพ่อแม่ ครูอาจารย์ และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และเข้าหลักธาตุทั้ง 5 คือ ดิน น้ำ ทอง ไม้ ไฟ
สำหรับในปี 2564 นี้วันไหว้บ๊ะจ่างจะตรงกับวันจันทร์ที่ 14 มิถุนายน พี่น้องชาวไทยหรือชาวไทยเชื้อสายจีนสามารถแสดงความเคารพและระลึกถึงบุคคลสำคัญและบรรพบุรุษผู้ล่วงลับได้ด้วยการเซ่นไหว้บ๊ะจ่างอันถือเป็นสัญลักษณ์สำคัญของวันนี้
